Er zijn veertien soorten voorbehouden handelingen in de zorg. Bepaalde zorgverleners, zoals artsen, tandartsen, verloskundigen, physician assistants en verpleegkundig specialisten, mogen sommige handelingen zelfstandig uitvoeren. Elke beroepsgroep mag alleen handelingen verrichten binnen hun eigen expertise.
Denk hierbij aan injecties, puncties of catheterisaties. Niet elke zorgverlener mag alles doen; een tandarts mag bijvoorbeeld geen hechtingen plaatsen na een bevalling, terwijl een verloskundige dat wel mag.
Handeling |
Artsen |
Tandartsen |
Verloskundigen |
Physician Assistants |
Verpleegkundig Specialisten |
Heelkundige handelingen |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja (beperkt) |
Verloskundige handelingen |
Ja |
Nee |
Ja |
Nee |
Nee |
Endoscopieën |
Ja |
Nee |
Nee |
Ja |
Ja (beperkt) |
Catheterisaties |
Ja |
Nee |
Ja |
Ja |
Ja (beperkt) |
Injecties |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Puncties |
Ja |
Nee |
Ja |
Ja |
Ja (beperkt) |
Narcose |
Ja |
Ja |
Nee |
Nee |
Nee |
Gebruik van radioactieve stoffen |
Ja |
Ja |
Nee |
Nee |
Nee |
Cardioversie |
Ja |
Nee |
Nee |
Ja |
Ja (beperkt) |
Defibrilleren |
Ja |
Nee |
Nee |
Ja |
Ja (beperkt) |
Elektroconvulsieve therapie |
Ja |
Nee |
Nee |
Nee |
Nee |
Kunstmatige bevruchting |
Ja |
Nee |
Nee |
Nee |
Nee |
Voorschrijven van geneesmiddelen |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Ja |
Naast zelfstandige bevoegdheden bestaan er ook niet-zelfstandige bevoegdheden. Verzorgenden en helpenden mogen sommige handelingen uitvoeren onder toezicht van een bevoegd zorgverlener. Verpleegkundigen hebben vaak een functionele zelfstandige bevoegdheid voor bepaalde handelingen.
Bij Capabel Onderwijs leer je precies welke handelingen bij jouw rol passen en hoe je deze veilig en professioneel uitvoert, binnen de geldende regels.